Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Nelerdir?
Ekranlı araç denince ekranında harf, rakam, şekil, grafik ve resim gösteren her türlü araç kastedilmektedir. Burada uygulanan işlemin içeriğine bakılmaz.
Operatör; esas işi ekranlı araçlarla çalışmak olan ve normal çalışmasının önemli bir bölümünde ekranlı araç kullanan kişidir.
Operatörün/çalışanın oturduğu sandalye, ekranlı aracın konulduğu masa ya da yüzey, operatör/çalışan-makine ara yüz yazılımı, monitör, klavye, yazıcı, telefon, faks, modem ve benzeri aksesuar ve ekranlı araçla ilgili tüm donanımların bulunduğu çalışma alanı çalışma merkezidir.
Hareketli makine ve araçların kumanda kabinleri ve sürücü mahalli, taşıma araçlarında aracın kumandasındaki bilgisayar sistemleri, toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemleri, işyerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemler, hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri veri veya ölçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlar, ekranlı daktilolar ‘’Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik’’in kapsamı dışında tutulmaktadır.
Ekranlı araçlarla çalışmalar konusunda yapılacak olan risk değerlendirmesinde özellikle görme, fiziksel sorunlar ve mental stresle ilgili riskler de dikkate alınmalı ve en aza indirilmesi için hiçbir sağlık ve güvenlik önlem aksatılmamalıdır.
Ekranlı araçlarla çalışma konusunda çalışanlara verilecek eğitimin kapsamında ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma yolları, doğru oturuş, gözlerin korunması, gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi, ara dinlenmeleri ve egzersizler olmalıdır.
Ekranlı araç operatörlerinin gözlerinin korunması için; ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce, yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre işyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla, ekranlı araçlarla çalışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaşandığında, göz muayeneleri yapılır.
Ayrıca uygun çalışma planı yapılarak operatörlerin periyodik olarak ara vermesi veya dönüşümlü olarak başka işlerde çalışmaları sağlanabilir. Böylece ekranlı araçla çalışmanın olumsuz etkileri en aza indirilmiş olacaktır.
Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Aranacak Asgari Gerekler
- Ekipman
Çalışma masası, monitör, klavye, çalışma sandalyesi gibi ekipmanların kişiye göre ayarlanabilir, uygun mesafede, yükseklikte ve büyüklükte olması ve ışığı yansıtıcı yüzeylerinin olmaması önerilir. Ekran görüntüsünde titrememe olmamalıdır, bilekler için gerekiyorsa özel destek konulmalıdır.
- Çalışma ortamı
Çalışma merkezi operatör/çalışan için uygun olacak şekilde düzenlenmelidir. Parlama ve yansımaların önüne geçecek şekilde, uygun aydınlatma olmalıdır. Ekipmanların ortama verdiği gürültü ve ısısı çalışanların dikkatini dağıtmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Ortamdaki nem ve radyasyon sağlığa zararlı olmayacak düzeyde tutulmalıdır.
- Operatör-Bilgisayar arayüzü
Kullanılacak programlar işe uygun seçilmeli, kullanımı kolay olmalı, operatörün bilgi düzeyine ve deneyimine göre ayarlanmalıdır. Sistemler çalışanların verimini artırmaya yönelik olmalı ve kolaylık sağlayacak şekilde geri beslemeli olmalı bununla birlikte operatöre uygun hız ve formatta bilgi verebilmelidir. Programların, verilerin algılanması ve kullanılması konusunda yazılım ergonomisi prensiplerine uygun olması önemlidir.